آييننامه اجرايي بهينهسازي مصرف آب كشاورزي مصوب 1375/6/11
1375.06.11 - .6806ت15700ه - 1375.06.26 - 635
&آب و نيرو - اراضي (شهري ، كشاورزي و مزروعي - بودجه - تعاونيها - ثبت اسناد و املاك - درآمدهاي اختصاصي دولتي و عوارض - سازمانهاي دولتي -كشاورزي و روستايي
&وزارت كشاورزي - وزارت نيرو - وزارت جهاد سازندگي - سازمان برنامه و بودجه - هيأت وزيران دولت
هيأت وزيران در جلسه مورخ 1375.6.11 بنا به پيشنهاد مشترك شماره 102.3329.81.2230 مورخ 1374.7.12 وزارتخانهها نيرو، كشاورزي و جهادسازندگي و سازمان برنامه و بودجه و به استناد بند "ط" تبصره (19) قانون برنامه دوم توسعه اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي جمهوري اسلامي ايران - مصوب1373 - و ماده (51) قانون توزيع عادلانه آب - مصوب 1361 - آييننامه اجرايي بهينهسازي مصرف آب كشاورزي را به شرح زير تصويب نمود:
[z]آييننامه اجرايي بهينهسازي مصرف آب كشاورزي
فصل اول - كليات و مباني
ماده 1 - محاسبات لازم درباره خالص نياز آبي محصولات مختلف كليه مناطق آبياري و همچنين تعيين الگوي مصرف بهينه بر اساس ضميمه شماره (1) اينآييننامه، توسط كميته كارشناسي مركب از يك نفر نماينده از هر يك از وزارتخانهها نيرو و كشاورزي و بر مبناي طرحي كه در اين خصوص تهيه خواهد شد،براي كليه مناطق آبياري كشور و با بهرهگيري از كليه امكانات موجود دو وزارتخانه، ظرف دوازده ماه پس از تصويب اين آييننامه صورت خواهد گرفت و نتايجحاصل طي گزارشي به وزارتخانههاي ياد شده تسليم خواهد شد. اين گزارش پس از تأييد وزراي كشاورزي و نيرو و تصويب هيأت دولت به عنوان يك سند مليدر مورد الگوي مصرف بهينه آب كشاورزي به كار گرفته ميشود.
ماده 2 - تا زمان انجام محاسبات موضوع ماده (1) به منظور ايجاد سرعت لازم در اجراي اين آييننامه، الگوي مصرف بهينه بر اساس مفاد مندرج در ضميمهشماره يك اين آييننامه توسط وزارت نيرو بر پايه اطلاعات موجود در بانك اطلاعاتي طرح جامع آب كشور، طرحهاي جامع كشاورزي، آبخيزداري و همچنينسازمانهاي آب منطقهاي و سازمانهاي كشاورزي در هر يك از مناطق آبياري در مدت سه ماه پس از تصويب اين آييننامه تعيين ميشود. گزارش تهيه شده پس ازاخذ تأييد وزارت كشاورزي، به طور موقت و تا زمان اعمال نتايج حاصل از ماده (1) اين آييننامه مبناي محاسبه الگوي مصرف بهينه آب و در نهايت تحويلحجمي آب قرار خواهد گرفت.
ماده 3 - وزارت كشاورزي مكلف است به منظور تحقق مفاد اين آييننامه، الگوهاي كشت در هر يك از مناطق آبياري كشور را بر اساس سياستهاي ملي ومنطقهاي، منابع آب و خارك و ضوابط بهرهبرداري مطلوب و ديگر عوامل مؤثر مشخص و ظرف ده ماه به وزارت نيرو اعلام نمايد.
تبصره 1 - حكم نماينده وزارت نيرو در كميته كارشناسي موضوع ماده (1) اين آييننامه، از طرف وزير نيرو و حكم نماينده وزارت كشاورزي از طرف وزيركشاورزي صادر خواهد شد و دبيرخانه آن در وزارت كشاورزي متمركز خواهد بود. كميته ميتواند در جهت انجام وظايف ذيربط، از كارشناسان يا مشاورينذيصلاح استفاده نمايد.
تبصره 2 - در صورتي كه بر اساس اين ماده، وزارت كشاورزي به هر دليلي در بعضي از مناطق نتواند الگوهاي كشت را بر حسب درخواست وزارت نيرو به موقعدر اختيار وزارتخانه يادشده قرار دهد، وزارت نيرو مجاز است نسب به انتخاب الگوي كشت موقت به مدت يك سال در هر يك از استانها اقدام نمايد.
تبصره 3 - مدت ارايه اطلاعات مورد نياز الگوي كشت از طرف وزارت كشاورزي در خصوص ماده (2) اين آييننامه دو ماه پس از تصويب اين آييننامه ميباشد.
تبصره 4 - وزارتخانههاي نيرو، كشاورزي، جهاد سازندگي و دستگاههاي تابعه آنها و همچنين ساير دستگاههاي دولتي مكلفند اطلاعات، مدارك و تسهيلاتلازم را در اجراي وظايف كميته ماده (1) اين آييننامه فراهم نمايند و در اختيار كميته ياد شده قرار دهند.
ماده 4 - با انجام محاسبات موضوع ماده (1) اين آييننامه و اعلام الگوهاي كشت برابر ماده (3) اين آييننامه توسط وزارت كشاورزي و با توجه به نقطه تحويلآب مشخص شده در مواد (8) و (15) اين آييننامه، مقدار آب قابل تحويل يا الگوي مصرف بهينه آب براي هر يك از مناطق آبياري كشور، برابر فرمول ضميمهشماره (1) اين آييننامه به دست ميآيد. شيوه تحويل حجمي آب براي مصارف كشاورزي در مورد آبهاي سطحي و زيرزميني بر اساس مواد موضوع فصلهايدوم و سوم اين آييننامه خواهد بود.
ماده 5 - به منظور تحقق اهداف اين آييننامه و در راستاي سياستهاي دولت و براي فراهم آوردن شرايط لازم براي بهرهوري بهتر از منابع آب و جلب مشاركتبهرهبرداران، وزارت كشاورزي مكلف است ظرف حداكثر دو سال پس از تاريخ تصويب اين آييننامه، نسبت به ايجاد و سازماندهي تشكلهاي قانوني مناسب دراراضي تحت پوشش شبكههاي آبياري موضع اين آييننامه، نظير شركتهاي تعاوني، كشت و صنعت تجارتي، انجمنهاي بهرهبرداري و تشكلهاي كشاورزي برايتحويل حجمي آب در منطقه تحويل به اين نوع تشكلها كه ترتيبات آن در فصل دوم اين آييننامه مشخص شده است، اقدام نمايد. وزارت نيرو مكلف است ضمنهمكاري يا وزارت كشاورزي در جهت ايجاد تشكلهاي فوقالذكر نسبت به تحويل حجمي آب، تنها به تشكلهاي بهرهبرداري معرف شده از طرف وزارتكشاورزي اقدام نمايد.
تبصره 1 - تا زمان معرفي تشكلهاي موضوع اين ماده، سازمانهاي آب منطقهاي و سازمان آب و برق خوزستان به اقتصادي مورد، نسبت به تحويل آب به نمايندهمصرفكنندگان در نقاط تحويل، اقدام خواهند نمود.
تبصره 2 - ساير وزارتخانهها و سازمانها و دستگاههاي دولتي ذيربط و سازمان ثبت اسناد و املاك كشور مكلفند در اجراي مفاد اين ماده همكاري لازم را باوزارت كشاورزي به عمل آورند.
فصل دوم - تحويل حجمي آب در شبكههاي آبياري
ماده 6 - سازمانهاي آب منطقهاي و سازمان آب و برق خوزستان مكلفند نسبت به تحويل آب مورد نياز مصرفكنندگان هر منطقه بر اساس الگوي مصرف بهينهآب كه بر اساس مفاد اين آييننامه تعيين ميشود، اقدام نمايند.
ماده 7 - صدور پروانه مصرف بهينه آب براي مصرفكنندگان آب كشاورزي برابر ضوابط اين آييننامه بر اساس فرم ضميمه شماره (2) به عهده سازمانهاي آبمنطقهاي و سازمان آب و برق خوزستان خواهد بود و پروانههاي صادرشده، جايگزين پروانههاي قبلي خواهد بود. بدين منظور كميسيوني مركب از سه نفر،شامل نمايندگان سازمانهاي كشاورزي استانها يا مناطق، سازمان آب منطقهاي ذيربط و يك نفر كارشناس حقوقي تشكيل ميشود. احكام نماينده سازمانكشاورزي از طرف رييس سازمان كشاورزي استان يا منطقه و احكام نماينده سازمان آب منطقهاي و كارشناس حقوقي از طرف مدير عالم سازمان آب منطقهايذيربط صادر خواهد شد.
تبصره 1 - تشكيل كميسيون موضوع اين ماده در حوزه عمل سازمانهاي آب منطقهاي يا سازمان آب و برق خوزستان بيش از يك مورد بدون اشكال خواهد بود.
تبصره 2 - پس از صدور پروانه مصرف بهينه آب، پروندههاي مشتركين آب كشاورزي بر مبناي پروانه ياد شده مورد اصلاح قرار خواهد گرفت و آب قابل تحويلبه مشترك، بر اساس الگوي مصرف بهينه آب خواهد بود.
تبصره 3 - سازمانهاي آب منطقهاي و سازمان آب و برق خوزستان مجازند در سالها و يا دورههاي خشك كه كاهش عرضه يا جيرهبندي آب ضرورت داشتهباشد، سقف تحويل آب مندرج در پروانههاي صادر شده را به طور متناسب كاهش دهند. همچنين ميزان دبي و حجم آب قابل تحويل بر حسب تغييرات احتماليالگوي كشت و راندمانهاي آبياري مورد تجديد نظر قرار ميگيرد.
ماده 8 - پس از تعيين ميزان آب قابل تحويل با الگوي مصرف بهينه آب در هر يك از مناطق آبياري، آب به صورت حجمي تحويل ميشود. محل تحويل حجميآب بر اساس مفاد اين آييننامه در خصوص شبكههاي آبياري، نقطه شروع آبگيري اراضي تحت پوشش و تشكلهاي بهرهبرداري خواهد بود. اين محل برايشبكههاي مدرن حداقل در ابتداي كانالهاي فرعي و شبكههاي تلفيقي و سنتي بر حسب مورد و بنا به تشخيص سازمانهاي آب منطقهاي و سازمان آب و برقخوزستان خواهد بود.
ماده 9 - براي تحقق تحويل حجمي آب، كليه سازمانهاي آب منطقهاي و سازمان آب و برق خوزستان مكلفند ظرف حداكثر يك سال پس از تصويب و ابلاغاين آييننامه، نسبت به تأسيس سيستمهاي اندازهگيري جريان آب در نقاطي كه داراي شرايط مندرج در ماده (8) اين آييننامه ميباشد، با استفاده از تجهيزاتمناسب بر حسب مورد و با هزينه مصرفكنندگان اقدام نمايند، به طوري كه با بهرهبرداري از اين تجهيزات بتوان با مدت قابل قبول، آب تحويلي را اندازهگيري ومحاسبه نمود.
تبصره - چنانچه بنا به تشخيص مأموران موضوع ماده (30) قانون توزيع عادلانه آب، مشخص شود تجهيزات نصب شده براي اندازهگيري ميزان آب تحويليشكسته شده و يا به نحوي آسيبديده كه ميزان جريانهاي ورودي را با دقت مناسب تعيين نمينمايد، براي بار اول به تشكلهاي ذيربط يا نماينده رسميمصرفكنندگان تحت پوشش تجهيزات فوق، جهت ترميم و تعمير مجدد اخطار ميشود و در صورت عدم تعمير به موقع يا رفع نواقص از طرف مصرفكنندگانيا تكرار تخلف، نسبت به توقف تحويل آب از طرف مأمورين سازمانهاي آب منطقهاي يا سازمان آب و برق خوزستان اقدام خواهد شد.
ماده 10 - تدابير اجرايي و اقتصادي براي مصرف بهينه آب كشاورزي موضوع اين آييننامه، به شرح زير تعيين ميشود:
الف - ميزان آب بهاي كشاورزي آبهاي سطحي در خصوص مصرفكنندگاني كه ميزان آب تحويلي باري آنان برابر الگوي مصرف بهينه آب باشد، بر حسب اينكه اراضي در محدوده شبكههاي مدرن، تلفيقي يا سنتي قرار داشته باشد، برابر قانون تثبيت آب بهاي زراعي و آييننامههاي اجرايي ذيربط اخذ ميشود.
ب - تحويل آب به بهرهبرداران، بيش از مقادير تعيين شده در چهارچوب اين آييننامه مجاز نيست و سازمانهاي آب منطقهاي و سازمان آب و برق خوزستانمكلفند آب را در همان حد الگوي مصرف به مصرفكنندگان تحويل نمايند.
تبصره - هر گاه مصرفكننده بنا به تشخيص سازمانهاي آب منطقهاي يا سازمان آب و برق خوزستان شرايط لازم را براي اعمال الگوي مصرف بهينه آب نداشتهباشد، حداكثر تا مدت دو سال تحويل آب بيش از مقدار مصرف، تا حد بيست و پنج درصد (25%) الگوي مصرف بهينه آب، بدون اشكال خواهد بود. در اينصورت آب بهاي آب تحويلي تا ده درصد (10%) مازاد بر حجم تعيين شده در الگوي مصرف بهينه آب، يك و نيم برابر رقم تعيين شده نسبت به مازاد و بهتناسب نوع شبكه، محاسبه و اخذ ميشود و از ده درصد (10%) تا سقف بيست و پنج درصد (25%) سه برابر رقم تعيين شده نسبت به مازاد و نوع شبكهمحاسبه و اخذ ميشود.
ماده 11 - در مورد مصرفكنندگاني كه با اعمال شيوههاي مختلف مديريت مصرف، بتوانند با حفظ ميزان توليد در واحد سطح براي يك الگوي كشت مقررمصارف را تقليل دهند، امتيازاتي به شرح زير تعلق خواهد گرفت:
الف - كاهش نرخ آببها به نسبت رصد صرفهجويي در الگوي مصرف بهينه آب،
ب - ايجاد تسهيلات در تحويل نهادههاي يارانهاي و تحويل ماشينآلات كشاورزي.
ج - اجازه توسعه كشت در اراضي تحت پوشش نقاط تحويلي آب به تناسب صرفهجويي در مصارف آب،
د - دريافت تسهيلات لازم براي تبصره (76) قانون برنامه دوم توسعه اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي جمهوري اسلامي ايران - مصوب 1373 - براي تهيه طرحو نقشه و همچنين دريافت تسهيلات اعتباري ارزانقيمت و طويلالمدت به منظور اجراي طرحهاي توسعه و ايجاد شبكههاي تحت فشار.
ترتيبات لازم در خصوص اعطاي تسهيلات موضوع اين ماده به جز بند (د) كه چهارچوب آن را آييننامه اجرايي تبصره (76) قانون برنامه دوم توسعه اقتصادي،اجتماعي و فرهنگي جمهوري اسلامي ايران - مصوب 1373 - تعيين نموده به عهده كميسيوني مركب از يك نفر از سازمانهاي آب منطقهاي يا سازمان آب وبرق خوزستان و يك نفر از سازمان كشاورزي هر استان يا مناطق خواهد بود. احكام نمايندگي سازمان آب منطقهاي و سازمان آب و برق خوزستان از طرف مديرعامل سازمان آب منطقهاي يا آب و برق خوزستان و احكام نمايندگي سازمانهاي كشاورزي در هر استان يا منطقه از طرف رييس سازمان كشاورزي ذيربط صادرخواهد شد.
فصل سوم =- كنترل حجمي آب در چاههاي عميق و نيمه عميق
ماده 12 - از تاريخ تصويب اين آييننامه سازمانهاي آب منطقهاي و سازمان آب و برق خوزستان مكلفند، آب مورد نياز اراضي تحت پوشش چاههاي عميق ونيمه عميق را بر اساس ضوابط اين آييننامه و برابر فرم ضميمه شماره (3) تعيين نمايند.
ماده 13 - كنترل حجم آب تخليه شده براي مصارف كشاورزي اراضي تحت پوشش چاههاي عميق و نيمه عميق در مناطق مختلف، با توجه به نوع كشت مندرجدر پروانه، بر مبناي ضوابط اين آييننامه توسط سازمانهاي آب منطقهاي و سازمان آب و برق خوزستان صورت خواهد گرفت.
ماده 14 - كليه پروانههاي صادر شده تا تاريخ تصويب اين آييننامه، با رعايت اولويت دشتهاي ممنوعه بحراني و ممنوعه و با توجه به نوع كشت و سطح اراضيتحت كشت هر چاه، بر اساس ماده (12) اين آييننامه اصلاح، و پروانههاي جديد برابر ضوابط اين آييننامه صادر خواهد شد.
تبصره - مفاد تبصره (3) ماده (7) درباره آبهاي زيرزميني نيز قابل اعمال است.
ماده 15 - نقطه اندازهگيري ميزان آب تخليه شده براي اراضي تحت پوشش چاههاي عميق و نيمه عميق در سرچاه خواهد بود.
ماده 16 - شركتهاي آب منطقهاي و سازمان آب و برق خوزستان مكلفند، كليه چاههاي عميق و نيمه عميق حوزه عمل خود را در مناطق ممنوعه و ممنوعهبحراني، ظرف دو سال از تصويب اين آييننامه و در بقيه مناطق تا پايان برنامه دوم به كنتور حجمي مجهز نموده و پلمپ نمايند. هزينههاي نصب و نگهداري ازاين تجهيزات به عهده صاحبان پروانه چاهها بوده و شركتهاي آبهاي منطقهاي و سازمان آب و برق خوزستان آمار و اطلاعات آب تخليه شده را از طريق اينتجهيزات جمعآوري خواهند كرد.
تبصره - چنانچه بنا به تشخيص مأموران موضوع ماده (30) قانون توزيع عادلانه آب مشخص شود كه پلمپ كنتورهاي نصب شده شكسته شده يا به نحويآسيب ديدهاند كه ميزان تخليه آبهاي زيرزميني را با دقت مناسب تعيين نميكنند، براي بار اول به صاحبان كنتورها جهت ترميم و تعمير مجدد، دريافت اخطارميشود و در صورت تكرار، نسبت به توقف بهرهبرداري تا رفع نقض و اخذ تعهد عدم تكرار از طرف مأموران سازمانهاي آب منطقهاي يا سازمان آب و برقخوزستان اقدام خواهد شد.
ماده 17 - از تاريخ تصويب اين آييننامه در مورد اراضي زير پوشش بهرهبرداري از چاهها عميق و نيمه عميق كه روي آنها كنتور حجمي نصب شده است، حجمآب ثبت شده توسط كنتورهاي نصب شده ملاك محاسبه حقالنظارهها خواهد بود. از زارعيني كه حجم آب مصرف آنها برابر كنتور مطابق الگوي مصرف بهينهآب مندرج در پروانههاي صادر شده باشد، فقط حقالنظاره مندرج در آييننامه اجرايي قانون توزيع عادلانه آب - مصوب 1361 - اخذ خواهد شد. در موردزارعيني كه مصارف آنها بيش از الگوي مصرف مندرج در پروانههاي صادر شده باشد، علاوه بر حقالنظارهها مبالغي به شرح زير براي هزينههاي جبراني اخذخواهد شد:
الف - در مناطق ممنوعه و ممنوعه بحراني تا دهدرصد (10%) الگوي مصرف بهينه آب نسبت به مازاد بر حجم تعيين شده در الگوي مصرف بهينه آب دو درصد(2%) و برداشت ده درصد (10%) تا حداكثر بيست و پنج درصد (25%) مصرف بهينه آب نسبت به مازاد ده درصد (10%) ارزش توليدات اراضي تحت پوشش،
ب - در مناطق آزاد تا ده درصد (10%) تا حداكثر بيست و پنج درصد (25%) الگوي مصرف بهينه آب نسبت به مازاد چهاردرصد (4%) ارزش توليدات اراضيتحت پوشش،
ج - در صورتي كه به هر دليل آب تخليه شده بيش از بيست و پنج درصد (25%) الگوي مصرف بهينه آب باشد، ميزان هزينههاي جبراني اخذ شده توسطسازمانهاي آب منطقهاي و سازمان آب و برق خوزستان به ازاي هر پنج درصد (5%) مازاد بر بيست و پنج درصد (25%) يك درصد (1%) ارزش توليدات اراضيتحت پوشش خواهد بود.
تبصره 1 - در مورد چاههايي كه مجهز به كنتور حجمي نشدهاند ملاك محاسبه حقالنظاره، پروانههاي صادرشده خواهد بود و هزينههاي جبراني براي مصارفمازاد بر ميزان مندرج در پروانه برابر بندهاي (الف)، (ب) و (ج) اخذ خواهد شد.
تبصره 2 - اخذ مبالغ مندرج در بندهاي (الف، ب و ج) براي دو سال زراعي امكانپذير است و پس از آن از طرف سازمانهاي آب منطقهاي يا سازمان آب و برقخوزستان اخطار لازم براي رعايت مفاد پروانه صادر شده به دارنده پروانه داده خواهد شد و در صورت عدم رعايت، نسبت به توقف بهرهبرداري از چاه اقدامميشود، ادامه بهرهبرداري منوط به تسويه حساب و سپردن تعهد قانوني در مورد رعايت الگوي مصرف بهينه آب خواهد بود.
تبصره 3 - از تاريخ تصويب اين آييننامه صدور مجوز كفشكني و يا جابجايي چاهها، تنها در صورت ارايه برنامه تبديل و تغيير سيستم آبياري با تأييد سازمانهاو مراكز خدمات كشاورزي در استانها و مناطق، به نحوي كه موجب افزايش يازده مصارف آب باشد عملي خواهد بود.
ماده 18 - صاحبان پروانههاي چاهها عميق و نيمه عميق ميتوانند در صورت رعايت مفاد ماده (11) از مزاياي موضوع ماده ياد شده بهرهمند شوند.
فصل چهارم - موارد متفرقه
ماده 19 - وزارتخانههاي نيرو و كشاورزي موظفند تدابير اجرايي لازم براي سازماندهي بانكهاي اطلاعاتي در زمينه جمعآوري و پردازش و توليد اطلاعات ناشياز عملكردهاي اين آييننامه را اتخاذ و نسبت به مبادله اطلاعات به طور مستمر اقدام نمايند.
ماده 20 - مسئوليت اجرايي اين آييننامه بر حسب مورد به عهده سازمانهاي آب منطقهاي يا سازمان آب و برق خوزستان يا سازمانهاي كشاورزي استانها ومناطق خواهد بود.
ماده 21 - هزينههاي ناشي از اجراي اين آييننامه كه به عهده توليدكنندگان كشاورزي خواهد بود در تعيين قيمتهاي تضميني محصولات كشاورزي كه هر سال بهتصويب هيأت دولت ميرسد لحاظ خواهد شد.
ماده 22 - در كليه بندها و مفاد اين آييننامه، در موارد مصارف آب مربوط به وظايف وزارت جهاد سازندگي، وزير جهاد سازندگي و سازمانهاي جهاد سازندگياستان مربوط جايگزين وزير كشاورزي و سازمانها كشاورزي استان خواهند شد و كميتهها و كميسيونهاي موضوع اين آييننامه با حضور نمايندگان وزارتنيرو، وزارت كشاورزي و وزارت جهاد سازندگي حسب مورد تشكيل خواهد شد.
ماده 23 - با تصويب اين آييننامه كليه مقررات مغاير با مفاد آن لغو ميشود.
ماده 24 - اين آييننامه و ضمايم آن از تاريخ تصويب لازمالاجرا ميباشد.
حسن حبيبي - معاون اول رييس جمهور
ضميمه شماره 1 - ضوابط محاسبه آب قابل تحويل
1 - تعاريف:
1 - 1 - خالص نياز آبي گياه:
عبارت است از آب مورد نياز گياه از مرحله كاشت تا برداشت كه از طريق فرآيندهاي تبخير و تعرق به مصرف ميرسد و مقدار آن به صورت حجم آب ماهانه درواحد سطح قابل محاسبه است.
2 - 1 - باران مؤثر:
عبارت است از بخشي از بارندگي ماهانه كه در طول فصل زراعي نال ميشود و به مصرف تبخير و تعرق گياه ميرسد و از خالص نياز آبي گياه ميكاهد و مقدار آنبه صورت حجم آب ماهانه قابل محاسبه است.
3 - 1 - نياز آبشويي خاك:
عبارت است از درصدي از آب آبياري كه براي جلوگيري از تجمع زيانبار املاح و برقراري و تثبيت تعادل املاح در خاك زراعي بايد از ناحيه فعاليت ريشههايگياه عبور كرده و خارج شود و مقدار آن به صورت ماهانه قابل محاسبه است.
4 - 1 - خالص آب مورد نياز در محل مصرف:
عبارت است از مجموع بندهاي (1 - 1) و (3 - 1) مبناي بند (2 - 1) و مقدار عددي آن به صورت حجم آب مورد نياز ماهانه كه در واحد سطح محاسبهميشود.
5 - 1 - راندمان آبياري در محل مصرف:
عبارت است از خالص آب مورد نياز در محل مصرف، تقسيم بر حجم ماهانه آب تحويلي به محل مصرف به ازاي هر واحد سطح، كه مقدار عددي آن قابلمحاسبه ميباشد.
6 - 1 - راندمان انتقال و توزيع آب:
عبارت است از حجم ماهانه آب تحويلي به محل مصرف، تقسيم بر حجم ماهانه آبي كه از نقطه تأمين آب برداشت ميشود.
7 - 1 - راندمان كل آبياري:
عبارت است از حاصلضرب راندمان آبياري در محل مصرف (بند 5 - 1) و راندمان انتقال و توزيع آب (بند 6 - 1)
2 - روش محاسبه آب قابل تحويل:
1 - 2 - مؤلفههاي (1 - 1)، (2 - 1) و (3 - 1) از بند (1) اين ضميمه با استفاده از نشريه شماره (24) سازمان خوار و بار و كشاورزي جهاني و اطلاعات پايهبراي هر محدوده آبياري محاسبه ميشود.
2 - 2 - راندمانهاي آبياري (و يا تلفات آب در مراحل مختلف انتقال و توزيع) در درجه اول بر اساس اطلاعات مبتني بر اندازهگيريهاي محلي در محاسباتمنظور خواهد شد. در صورت فقدان اطلاعات اندازهگيري شده، تجربيات كارشناسي و يا توصيههاي مهندس مشاوره پروژه به كار گرفته خواهد شد و در هر حالكميته موضوع ماده (1) اين آييننامه، اندازهگيري لازم را براي جمعآوري اطلاعات مورد نياز در هر منطقه آبياري مد نظر قرار داده و برنامهريزيهاي مناسب را بهعمل خواهد آورد.
3 - 2 - آب قابل تحويل از رابطه زير به صورت ماهانه تعيين ميشود:
(E)/(Vi X Ai)V=
در رابطه مذكور:
V = حجم آب قابل تحويل ماهانه بر حسب متر مكعب
Vi = خالص نياز آبي محصولات مختلف بر حسب متر مكعب
Ai = سطح زير كشت هر يك از محصولات در الگوي كشت بر حسب هكتار
E = راندمان كل آبياري
از نتايج اين محاسبات در آييننامه به عنوان "آب قابل تحويل" يا الگوي مصرف بهينه آب كشاورزي نام برده شده است.
ضميمه شماره 2
شماره پروانه: شماره پرونده:
تاريخ صدور: مدت اعتبار:
وزارت نيرو
شركت آب منطقهاي...
"پروانه مصرف بهينه آب كشاورزي"
اين پروانه به استناد ماده (21) قانون توزيع عادلانه آب - مصرف 1361 - و در اجراي بند (ط) تبصره (19) قانون برنامه دوم توسعه اقتصادي، اجتماعي وفرهنگي جمهوري اسلامي ايران و آييننامه اجرايي بهينهسازي مصرف آب كشاورزي - مصوب مورخ 1375.6.11 - هيأت وزيران با مشخصات زير صادرميشود:
1 - مشخصات دارنده يا دارندگان پروانه:
الف: اشخاص حقيقي:
نام و نام خواندگي آقاي... نام پدر... تاريخ تولد... شماره شناسنامه... صدره از...
به نشاني....
ب - اشخاص حقوقي نام شخصيت:... شماره ثبت:...
نشاني:...
2 - موقعيت محل تحويل آب:
استان.... شهرستان... دهستان... روستا...
حوزه آبريز اصلي... رودخانه اصلي... رودخانه فرعي... سردهنه...
شبكه اصلي... كانال شماره... دريچه يا پريز شماره... كد نقطه تحويل...
نام دشت... مشخصات جغرافيايي... نقطه تحويل: طول، عرضه و ارتفاع از سطح دريا
3 - نحوه برداشت
ثقلي... يا پمپاژ...
4 - نوع پروانه
دايم... يا موقت... مدت... سال
5 - نوع تخصيص
جريانهاي تنظيمشده... يا جريان طبيعي و پايه... تلفيق جريانهاي پايه و تنظيم شده...
6 - مشخصات محل مصرف:
الف: جهات اربعه:...
ب: مساحت اراضي... هكتار
ج: درصد سهم هر يك از محصولات زير كشت....
7 - مقدار آب قابل تحويل: مطابق جدول زير:
>جدول: تصويبنامهها 1375 - جلد 1 - صفحه 643<
تذكرات:
1 - وزارت نيرو مجاز است در زمان وقوع سالها و يا دورههاي خشك كه كاهش عرضه يا جيرهبندي آب ضرورت داشته باشد تحويل آب مندرج در پروانه صادرشده را به تناسب كاهش دهد.
2 - در صورت بهبود راندمانهاي آبياري و يا تغيير نوع كشت به نحوي كه موجبات كاهش قابل ملاحظه مصرف آب در هكتار فراهم شود، اين پروانه به تناسباصلاح خواهد شد.
3 - كليه مقررات قانون توزيع عادلانه آب و آييننامههاي قانوني ياد شده و آييننامه مصرف بهينه آب كشاورزي جزء لاينفك اين پروانه است.
ضميمه شماره 3
شماره پروانه: شماره پرونده:
تاريخ صدور: مدت اعتبار:
وزارت نيرو
شركت آب منطقهاي...
"پروانه بهرهبرداري بهينه از چاههاي عميق و نيمه عميق"
اين پروانه به استناد ماده (3) قانون توزيع عادلانه آب - مصرف 1361 - و در اجراي آييننامه بهينهسازي مصرف آب كشاورزي - مصوب مورخ 1375.6.11 -هيأت وزيران با مشخصات زير صادر ميشود:
1 - مشخصات دارنده يا دارندگان پروانه:
الف: اشخاص حقيقي:
نام و نام خانوادگي:... نام پدر... تاريخ تولد... شماره شناسنامه... صادره از...
به نشاني....
ب - اشخاص حقوقي:
نام شخصيت:... شماره ثبت:...
به آدرس:...
2 - موقعيت چاه:
استان... شهرستان... دهستان... روستا...
مختصات جغرافيايي چاه شامل: طول جغرافيايي:...
عرض جغرافيايي:...
ارتفاع از سطح دريا:...
3 - مشخصات چاه:
عمق چاه:...
قطر لوله جدار:...
قطر لوله آبده:...
حداكثر قدرت مجاز موتور:.... كيلووات
ميزان بهرهبرداري حداكثر:... ليتر در ثانيه
4 - نوع پروانه:
دايم... يا موقت... مدت... سال
5 - نوع تخصيص
جريانهاي تنظيمشده... يا جريان طبيعي و پايه... تلفيق جريانهاي پايه و تنظيم شده...
6 - مشخصات محل مصرف آب:
الف: جهات اربعه:...
ب: مساحت اراضي... هكتار
ج: درصد سهم هر يك از محصولات زير كشت....
6 - مقدار آب قابل بهرهبرداري برابر جدول زير
>جدول: تصويبنامهها 1375 - جلد 1 - صفحه 645<
تذكرات:
1 - كروكي محل چاه بايستي ضميمه اين پروانه بوده و دارنده پروانه ملزم به رعايت فواصل تعيين شده ميباشد.
2 - در صورت بهبود راندمانهاي آبياري و يا تغيير نوع كشت، به نحوي كه موجبات كاهش قابل ملاحظه مصرف آب در هر هكتار فراهم شود، اين پروانه بهتناسب اصلاح خواهد شد.
3 - وزارت نيرو مجاز است در زمان وقوع سالها و يا دورههاي خشك كه كاهش عرضه يا جيرهبندي آب ضرورت داشته باشد سقف تحويل آب مندرج در پروانهصادر شده را به تناسب كاهش دهد.
4 - چاه بدون اراضي مربوط، به صورت سهام غير قابل انتقال ميباشد و در صورت تفكيك اراضي و واگذاري قطعات تفكيك شده ميزان بهرهبرداري از چاهموضوع پروانه متناسب با مقدار اراضي باقي مانده و تركيب كشت تقليل داده خواهد شد.
5 - در صورتي كه در مالكيت و رضايت شركاي مشاع در اراضي چاه ترديدي حاصل شود و يا اراضي غير براي حفر چاه و صدور پروانه ارايه شده باشد، پروانهبياثر و از درجه اعتبار ساقط است.
6 - در صورتي كه چاه موضوع اين پروانه در اراضي منابع ملي واقع شده باشد، دارنده اين پروانه حق هيچ گونه اقدامي روي آن ندارد و پروانه از درجه اعتبارساقط است.
7 - هر گاه دارنده پروانه از مقررات ياد شده در متن پروانه تخلف و يا بدون اجازه وزارت نيرو پروانه خود را به ديگري منتقل يا واگذار نمايد و از مقررات وزارتنيرو تخلف نمايد يا در بهرهبرداري از چاه يا نصب موتور و تلمبه بيش از حد مقرر در اين پروانه اقدام كند يا در غير محل تعيين شده به حفر چاه مبادرت نمايد يااز آب چاه در غير محل مورد تعيين شده در اين پروانه استفاده نمايد يا آب چاه را مورد استفاده براي اراضي غير قرار دهد يا در دستگاههاي اندازهگيري نصب شدهدستكاري نمايد، برابر قوانين موضوع تحت پيگير قرار خواهد گرفت و در صورت تكرار پروانه صادر شده لغو و از درجه اعتبار ساقط خواهد بود.